Qan yaddaşımız

(Qərbi Azərbaycan ərazisində olan torpaqlar)

1. Dilican qəzası – 2030 kv.km
        2. Eçmiədzin qəzası – 3439,7 kv.km
  3. Zəngəzur qəzası – 3480 kv.km
4. İrəvan qəzası – 4332 kv.km
5. Göyçə mahalı – 2973 kv.km
6. Loru-Pəmbək – 4288 kv.km
    7. Dərələyəz mahalı– 2308 kv.km
  8. Şoragəl Gümrü – 1614 kv.km

(Ümumi sahəsi 29,8 min kv,km)
Keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa, Xocalı (Əsgəran), Xocavənd (Martuni, Hadrut) rayonları: Ərazisi 4388 kv.km.
  Xocalı (26 fevral 1992-ci il) – 926 kv.km.
              Xocavənd (02 oktyabr 1992-ci il) – 1458 kv.km.
Şuşa (08 may 1992-ci il) – 289 kv.km.
 Laçın (18 may 1992-ci il) – 1835 kv.km.
         Kəlbəcər (02 aprel 1993-cü il) – 3054 kv.km.
   Ağdam (23 iyul 1993-cü il) – 1094 kv.km.
          Cəbrayıl (23 avqust 1993-cü il) – 1050 kv.km.
      Füzuli (23 avqust 1993-cii il) – 1392 kv.km.
        Qubadlı (31 avqust 1993-cü il) – 802 kv.km.
          Zəngilan (30 oktyabr 1993-cü il) – 707 kv.km

Bir il əvvəl bütün dünyanın sülhsevər ictimaiyyəti alınan dəhşətli xəbərdən hiddətə gəldi–erməni vandalları Füzuli rayonunun Alxanlı kəndində balaca Zəhranı və onun nənəsini qətlə yetirmişlər.
Həyat Zəhra üçün yenicə başlayırdı. Sevimli nənəsinin qucağında o, dünyanın ən bəxtəvər balasıydı. Boyunu sevirdilər, təzə-təzə söylədiyi hər kəlməsinə min yol “can” deyirdilər.
Lakin əsrlər boyu özlərinin alçaq niyyətlərindən əl çəkməyən ermənilər azərbaycanlı övladının bu xoşbəxtliyinə son qoymaq üçün heç nəyə baxmadılar–nə Cenevrə Konvensiyasına, nə də müharibənin qayda-qanunlarına. Balaca Zəhra nənəsi ilə birlikdə qanına qəltan edildi.
Daha ətraflı »

1993-cü İLİN İYUL-AVQUST AYLARINDA ERMƏNİ ƏSARƏTİNƏ KEÇƏN RAYONLARIMIZ

AĞDAM

Bu gün Ağdam rayonunun işğalından 25 il ötür. Ərazisinin 70 faizini itirən Ağdamın işğalı ilə Azərbaycan iqtisadiyyatı 3 milyard manat vəsait itirib. 40 min hektardan çox əkin sahəsi olan və ölkənin ən iri aqrar rayonlarından sayılan Ağdamda indi 17 min hektar sahədə əkin aparılır.
1993-cü ilin iyun-iyul aylarında Gəncə və Bakıda baş verən hadisələr ermənilərə Qarabağ cəbhəsində hücum əməliyyatlarını genişləndirmək imkanı verir. Ağdam üzərinə edilən birinci hücum nəticəsiz qaldıqdan ermənilər qüvvəni Ağdərə istiqamətində cəmləşdirir. İyunun 26-da Ağdərə düşmən əlinə keçir. Bunun ardınca ermənilərin iki ordu korpusu Ağdam istiqamətində əməliyyata başlayır. 600 minlik erməni ordusuna qarşı əsasən könüllülərdən ibarət və düşməndən sayca az olan Azərbaycanın Milli Ordusu dururdu. 42 gün davam edən döyüş 23 iyul 1993-cü ildə Ağdamın işğalı ilə sona çatır.
Daha ətraflı »

Cəbrayıl rayonu 8 avqust 1930-cu ildə təşkil olunmuşdur.
23 avqust 1993-cü il tarixində rayon Ermənistan ordusu tərəfindən işğal edilmişdir. İşğal nəticəsində rayona 13928 milyard ABŞ dolları məbləğində ziyan dəyib.
Cəbrayıllı məcburi köçkünlər ilk vaxtlar respublikanın 58 rayonunun 2000-dək yaşayış məntəqəsində, çadır düşərgələrində, yük vaqonlarında və yataqxanalarda məskunlaşmışdırlar. Rayon ərazisində 1 şəhər, 4 qəsəbə və 92 kənd olmaqla 97 yaşayış məntəqəsi yerləşirdi. Onlar 1 şəhər, 22 kənd izibati ərazi dairəsi olmaqla 23 inzibati ərazi dairəsinə daxildirlər. Birinci Qarabağ müharibəsi gedişində Cəbrayıl əhalisi uzun zaman ərzində erməni işğalçılarına qarşı rəşadətlə vuruşmuşdur. İşğala qədər rayon ərazisi tam mühafizə olunmuş, bəzi hallarda qonşu Xocavənd rayonunun erməni işğalında olan bir sıra kəndləri rayon polis işçilərinin və yerli əhalinin Daha ətraflı »

Füzuli rayonunun Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmasından 25 il ötür. 1993-cü il avqustun 23-də Füzulinin 51 kəndi və rayon mərkəzi ermənilər tərəfindən işğal olunub, 55 min nəfərə yaxın sakin doğma torpaqlarını tərk edib. Füzuli rayonu Qarabağ dağ silsiləsinin cənub-şərq ətəklərindən Araz çayınadək sahəni əhatə edir, Cəbrayıl, Xocavənd, Ağcabədi, Beyləqan rayonları və Araz çayı boyunca İranla həmsərhəddir.
Daha ətraflı »

Qubadlı rayonunun işğalından 25 il keçir. Sahəsi 80 min 250 hektar olan rayon 31 avqust 1993-cü il tarixində erməni işğalçıları tərəfindən zəbt olunmuşdur.
Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. 14 mart 1933-cü ildə yaradılmışdır. İnzibati mərkəzi Qubadlı şəhəridir.
İnzibati bölgüsünə 1 şəhər, 93 kənd, 31 inzibatiərazi dairəsi aiddir. Ərazisində 115 iri və orta müəssisə , 11 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 56 ümumtəhsil məktəbi, 1 texniki peşə məktəbi, 4 xəstəxana və tibb müəssisəsi, 111 mədəniyyət ocağı vardır.
Əhalisinin sayı 37 min 433-nəfərdi.
Qubadlı rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə 403 kilometrdir. Zəngin yeraltı sərvətlərə və əsrarəngiz təbii gözəlliyə malik olan, Zəngəzur dağları ilə Dağlıq Qarabağ silsiləsi arasında yerləşən Qubadlı rayonu inzibati vahid kimi 1933-cü ildə yaradılmışdır.
Daha ətraflı »

MÜSTƏQİLLİYİMİZ ƏBƏDİDİR

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması Azərbaycan dövlətçilyinin bərpası yolunda ən böyük tarixi hadisə idi.
Bu hökumət az müddətdə çox işlər gördü. Ən əsası, xalqımızın savadlanması üçün müəllim kurslarının açılması və Azərbaycan dilində tədris aparılması üçün qərarlar qəbul edildi. Buna misal olaraq deyim ki, mənim babam Məhi Kərimovun, atası Səlim Kərimov və əmisi oğlu Zülfiqar Kərimov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xaricə
oxumağa göndəriliblər. Təhsillərini başa vurub Tərtərə qayıdıblar. Tərtərdə “Şekayım” adlı, yəni fəhlə gənclər məktəbi Daha ətraflı »

Behbud xan Cavanşir–Azərbaycanın dövlət xadimi, siyasətçi, Azərbaycan Demokratik Respublikasında Daxili İşlər naziri (1918), Ticarət və Sənaye naziri, Qarabağ xanlığının əsasını qoymuş Pənahəli xanın nəticəsi, Azad xanın oğlu.
Həyatı
Behbud xan Cavanşir 1877-ci ildə Tərtər qəzasının Azad Qaraqoyunlu kəndində dünyaya gəlib. 1890-cı ildə alman dili təmayüllü Tiflis realnı məktəbinə daxil olub və Tiflis mağazalarından birinin xidmətçisinin oğlu-Stepan Şaumyanla səkkiz il bir sinifdə oxuyub.1902-ci ildə Almaniyaya gedib Frayberq DağMədən Akademiyasına qəbul olan Behbud xan burada mükəmməl təhsil alıb. Akademiyanı fərqlənmə ilə bitirərək mühəndis ixtisasına yiyələnib. Alman dilini mükəmməl bilən Behbud xan ingilis dilini öyrənmək üçün Londona gedib, bir il burada kurs keçdikdən sonra 1907-ci ildə vətənə qayıdıb, Şibayevin neft sənayesində çalışmağa başlayıb.
Siyasi fəaliyyəti
1907-ci il avqustun 28-də Cavanşir uyezdinin rəisinin Daxili İşlər Nazirliyinə yazdığı raportunda deyilir: “Xeyriyyə cəmiyyəti pərdəsi altında gizli fəaliyyət göstərən “Difai” antidövlət komitəsinin rəhbərləri Əhməd bəy Ağayev, Qarabəy Qarabəyov, Məmməd Həsən Hacınski, İsabəy Aşurbəyov, Behbud bəy Cavanşirski və Niftalı bəy Behbudovdur”. Bu raport çarizm xəfiyyəsinin adları çəkilən ziyalıların vaxtaşırı Behbud bəyin Qarabağın Azad Qaraqoyunlu kəndindəki evində yığılmasından xəbərdar olduğunu göstərir.
1908-ci ildə Bakıda “Daşnaksütyun” partiyasını möhkəmləndirmək məqsədi güdən xəyanətkar Stepan Şaumyan pərdələnərək Behbud xanın sayəsində “Xalq Evi”nin müdiri təyin olunur. Dubinski-Muxadzenin “Şaumyan” kitabında bu məsələlərə aydınlıq gətirilir. Orada bildirilir ki, realnı məktəbdə altı il birgə oxuyub, ürək sirlərini bir-birlərinə açan Azərbaycanlı xanın oğlu Behbud Cavanşirin erməni Şaumyanın həyatındakı rolu böyük olsa da, Stepanla Behbud çox vaxt eyni yolla getməmişlər. Onları bir-birindən çox şey ayırırdı–ictimai vəziyyət, həyat idealları, siyasi baxışlar.
Almaniyada mədən akademiyasını bitirəndən sonra Behbud Cavanşir bacarıqlı mühəndis kimi qayıtmış, iri neft sənayesi firmalarının direktoru işləmişdir. Azərbaycan millətçilərinin hökumətində onun üçün nazir vəzifəsi ayrılmışdır. Sonra Behbud millətçilərlə əlaqəni kəsərək özünü Sovet hakimiyyətinin sərəncamına verir.
1918-ci il iyunun 17-də Gəncədə Fətəli xan Xoyskinin yaratdığı hökumət kabinetində daxili işlər naziri vəzifəsini tutan Behbud xan Cavanşir həmin ilin oktyabrın 6-da sənaye və ticarət nazirini də əvəz edir. Sonralar bu vəzifələrdən uzaqlaşdırılır.
Daha ətraflı »

O,HEÇ ZAMAN UNUDULMAYACAQ

Redaksiyamıza ağsaçlı, nurlu bir ana gəlmişdi. Onu görən kimi tanıdıq. Şəhid Rafiq Nuriyevin anası idi.
Rafiq haqqında dəfələrlə qəzetimizdə yazmışıq. Ancaq şəhidlərin qəhrəmanlığı haqqında nə qədər danışılsa, azdır. Axı, bu ananın ağarmış saçlarının hər teli yarımçıq bir ömrün yazılmamış səhifəsidir.
Bəsirə ana özü ilə çoxlu saralmış qəzet və fotoşəkil gətirmişdi. Bunlardan birini göstərib, dedi:
–Rafiqi şəhidliyə aparan yol, bax, bu kiçik qəzet yazısından başlayır.
Həmin yazıda deyilirdi ki, Azərbaycan Respublikasının torpaqlarını erməni işğalçılarından qorumaq üçün Əfqanıstan müharibəsi döyüşçüləri Milli Orduya daxil olmalı və təcili surətdə silahlanaraq müharibə rayonlarına göndərilməlidirlər.
Rafiq bu çağırışa birincilər sırasında qoşuldu. Təhsilini, iş yerini atıb, Tərtərə, evlərinə gəldi. Valideynlərinə fikrini bildirib dedi: “Mən istəyirəm ki, Nuriyevlər soyadını daşıyanlardan biri qəhrəman olsun. Bu qəhrəmanlığı öz vətənim, xalqım yolunda göstərəcəyəm. Şəhid olsam, ağlamayın. Mən cəbhəyə öz arzumla gedirəm”.
Daha ətraflı »

İnkişafımızın təməlində həm düşünülmüş siyasət, həm güclü iradə, eyni zamanda, güclü iqtisadiyyat dayanır. Biz güclü iqtisadiyyat qura bilmişik, bu gün heç kimdən asılı deyilik, özümüz öz taleyimizin sahibiyik və iqtisadi sahədə böyük uğurlar əldə etmişik. Son 15 ilin göstəriciləri bunu əyani sübut edir. İqtisadi baxımdan 15 il ərzində Azərbaycan qədər inkişaf edən ikinci dövlət yoxdur. Hətta böhranlı illərdə də biz öz iqtisadi gücümüzü qoruya bilmişik.

İlham ƏLİYEV,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti