Saytın ümumi statistikası:

Saytda məqalələrin sayı - 5,381
Saytda ismarıcların sayı - 0

Arxiv

Sayğac:

Ziyarətçilərimiz:

Flag Counter
  • 25Noy
    Ədəbiyyat MÜQƏDDƏS SÖZ üçün şərhlər bağlıdır

    Həmişə Talıb Məmmədli ilə görüşəndə, onun şeirlərini dinləyəndə müqəddəs SÖZ-ə ehtiramım bir az da artır və qəribədir ki, həmişə də fikrimdən oxşar cümlələr keçir. Mən bir neçə dəfə Talıbdan yazmışam və bu yazılar müqəddəs SÖZ-ə ithafla başlayıb. İndi də o cazibədən çıxa bilmədim.
    Həzrəti SÖZ-ə həmişə səcdə qılmışam. Çünki mənim üçün “Zati-aliləri” də, “Əla-həzrət” də SÖZ-dü. SÖZ qiblədir, SÖZ səcdəgahdır, SÖZ pirdi, ocaqdır! SÖZ Allah hökmüdü! “Ol!” deməklə küllü-kainat yaranıbsa, SÖZ qüdrətdir, SÖZ hökmdür, SÖZ hikmətdir! Və nəhayət SÖZ insanın kimliyidir–“Danış, kim olduğunu deyim”.
    “Tanıtsa, bir misra tanıdar məni”( Məmməd Aslan).
    Talıb Məmmədlini də (Həsənoğlu) tanıdan söz olub, onun şeirlərində SÖZ urvata minir, öz ucalığını qoruyub saxlayır, hər kəlməsinə fikir yüklənir, məna bələnir. Bir poetik ovqatdır Talıbın şeirlərinin hər misrası, hər beyti. Bəziləri kimi SÖZ oyunbazlığı eləmir, SÖZ-ə zor tətbiq etmir. Onun şeirlərində SÖZ ucuzlaşmır, əksinə, kəlmələrə bulaq axarı verir, düşüncələri sığallı, tumarlı olur.
    Talıb Məmmədli əsasən heca vəznində yazır. Qoşma, gəraylı, təcnis…
    Onun təcnisləri həmişə məni heyrətdə qoyur. Çünki zaman-zaman təcnis yazan azman ustadlarımız cinas qoymayıblar ki, qalsın, sən də onu yazasan. Yəni SÖZ qəhətliyində, cinas matahlığında axtar ki, yeni bir ifadə tapacaqsan! Bu, gecənin qaranlığında iynə axtarmaq kimi bir şeydi.
    Siz Abbas Tufarqanlıdakı cinaslı SÖZ düzümünə baxın:

    Atasınnan, anasınnan
    Gül gəzindi, gül gəzindi.
    Atasınnan, anasınnan
    Gül, gəz, indi, gül, gəz, indi.

    Yarı ağ libada gördüm,
    Yarı ağlı badə gördüm,
    Yarı ağlı bada gördüm,
    Gülgəzindi, Gülgəzindi. Daha ətraflı »

  • 25Noy

    Ədəbiyyat üçün şərhlər bağlıdır
    Dünyama dünya

    Bir dünyam varydı–könül dünyası,

    Əcəb ad vermişdim dünyama–Dünya.

    Saldı öz gününə, viranə qoydu,

    Yaman əl gəzdirdi dünyama dünya.

     

    Sənnən güclüydümü bir para qansız?

    Kim dedi qan ağla, kim dedi qan sız?

    Görəndə şad-xürrəm, görəndə qansız,

    Həsədmi apardın dünyama, dünya?!

     

    Dağıtdın , bələndi ömür-gün aha,

    Talıb sahib idi hansı günaha?

    İndi ha boylanım ötən günə, ha,

    Bir də abad olmaz dünyam, a dünya.

     

    Dəyən dəydimi

    Dağlar, o ləzətlər, yaylaq, o dəmlər

    Sıx alaçığında, dəyəndəydimi?

    Dərədə baldırğan baş qaldıranda,

    Döşdə dağ moruğu dəyəndəydimi?!

     

    Gəldi bədnəzərin yaman gözünə,

    Xəyanət də qatdı yaman gözünə.

    İti bir ox kimi yaman gözünə

    Alaçığın dəydi, dəyən dəydimi?

     

    Oldum o çağlar ki, qonaq mən sizə

    Doğmatək sarmaşan məndim, mən sizə.

    Mən sizsizə döndüm, siz də mənsizə,

    Talıbtək sizə də dəyən dəydimi?!

    Düzgünə Talıb

    Dövran avamlığa dönüşdü hələ,

    Nadana nizam nə, düzgü nə, Talıb?

    Deyinmə, dərd verən verib çəkməyə,

    Böl aya, həftəyə, düz günə, Talıb.

     

    Dərdə libas deyib ulu köhnələr,

    Mərdanə geyin ki, sən də köhnəl ər.

    Qüssədən nəm çəksə solar, köhnələr,

    Sər təmiz havaya, düz günə, Talıb.

     

    Nə qəza ötüşməz, nə qədər hələ,

    Nə qədər “bəlkə” var, nə qədər “hələ”.

    Hədəf olacaqsan nə qədər hələ,

    Bəşər əyri deyir düzgünə Talıb.

     

    Yetişdirməz çəmən sözü, düz sözü,

    Qəlbinnən dər bişmiş sözü, düz sözü.

    İnci kimi, sədəf kimi düz sözü,

    Qanan qiymət verər düzgünə Talıb.

     

    Acı var

    Təzadlıdı bu həyatda nə varsa,

    Həm şirin var, həm gərəkli acı var.

    Şirininə dodaq büzən toxları,

    Acısına möhtac olan acı var.

     

    “Tozdu” deyib, “çirkdi” deyib tox una,

    İstəyər ki, ac qəlbinə toxuna.

    Bu dünyanın vara həris toxuna

    Əziz cannan şirin oldu acı var.

     

     

     

    Qoy eşitsin qınayan da, yazan da,

    Dediyini de məqamda, yaz anda.

    Deməyin ki, Talıb haqlı yazanda

    Acıdildi, sözlərində acı var.

     

    Gözəli gözəl

    Qələmim, dövrana, filana uyma,

    Çirkini çirkin yaz, gözəli gözəl.

    Canlıdı, cansızdı, fərqinə varma,

    İlahi yaradıb gözəli gözəl.

     

    Şahid olsa belə göz oxşamağa,

    Gərək aldanmasın göz, oxşamağa.

    Könül oxşamağa, göz oxşamağa

    Quruca daşın da gözəli gözəl.

     

    Qələm qələm olmaz, billəm yazmadan,

    Günəşi Ay yazıb, Ayı yazma Dan.

    Saxta görülmədən, saxta yazmadan

    Qorusa əl gözü, göz əli, gözəl.

     

    Talıb, şeriyyəti bir gözəl yaz san,

    Gül sözlə özün də bir gözəl yazsan.

    Bir sadə, bir şirin, bir gözəl yazsan,

    Oxunar şerin də gözəli gözəl.

     

  • 25Noy

    Ədəbiyyat üçün şərhlər bağlıdır
    Daha ikimiz də cəhənnəmliyik…

     

    Gözümün nurunu aldı bu təklik,

    Varsan nə yağında, nə tortasında!

    Düzdü, ikimiz də cəhənnəmliyik;

    Mən gendə yanacam, sən ortasında!

     

    Qılıncdan beş-betər kəsərmiş nəzər,

    Böhtannan, qarğışdan, şərdən əlhəzər!

    Dərdlər ürəyimin üstündə gəzər,

    Əcəl eşələnər tən ortasında.

     

    Boş qaldı xəyalda qurduğum evcik,

    Hər sevən taleyə düşməz elçilik.

    Mən xırman çölündə xırda sərçəcik,

    Qismətdən umduğum dən ortasında.

     

    Yuxum səni tapıb-itirər hərdən,

    Bəxtim röyalarda gətirər hərdən,

    Bəbəklər şəklini tor görər hərdən,

    Elə bil yurd salıb çən ortasında.

     

    Sevgi tərk etdisə-ümid də sönər,

    Göylərdən pərişan torpağa enər.

    Fələk bayram edər, Şeytan sevinər,

    Bacarsan, hicranın dön ortasında.

     

     

    Çox əsib-coşardın gözəl yanında,

    Daha, Vahid Əziz, əlləş canında.

    Məhv etdin eşqini alovlarında

    İndi, bacarırsan sən ortasında…

     

    Getmisən…

     

    Gülüm, axı hamı məni tanıyır,

    Bilmədiyin nə öyrənib getmisən?

    İndiyədək çəmən məni qınayır,

    Çiçəklərə gileylənib getmisən.

     

    Yar, olmaya canım sənə qəfəsmiş,

    Aramızdan nə çatlayıb, nə əsmiş?

    Bəlkə sevgi sənin üçün həvəsmiş?

    Ətrafımda veyillənib getmisən.

     

    Axı məni yoxun-varın bilirdin,

    Al günəşin, ilk baharın bilirdin,

    Saçlarımı zirvə qarın bilirdin;

    Bəlkə elə o sellənib getmisən?

     

    Bir zamanlar hər an dil-dil ötərdin,

    Çeşmələrdən, bülbüllərdən betərdin.

    Nə sevincin bəlli oldu, nə dərdin-

    Nə hönkürüb, nə dillənib getmisən.

     

     

     

    Sevənlərdir xatirələr qoruyan,

    Torpaqları göz yaşıyla doyuran,

    Yollar çoxdur insanları ayıran-

    Hara baxsan, şaxələnib getmisən…

     

     

    Tab edərdim məkrindəki qılınca,

    O yaxşıydı – xəzəl olub solunca.  İstəsəydin, su atardım dalınca,

    Göz yaşlarım səpələnib, getmisən…

     

    İnciyib qızların göyçəyi mənnən…

     

    Mən bu ağrıları çoxmu çəkərəm?

    İnciyib qızların göyçəyi mənnən.

    Özüm becərərəm, özüm əkərəm

    Güllər barışdırsa çiçəyi mənnən.

     

    Düşüb ayağına yenəmi gedim, Hansı ağbirçəyi minnətçi güdüm?

    Deyəndə: “Nə alıb hədiyyə edim?”,

    “Can” – dedi, ummadı heç nəyi mənnən.

     

    Ömrümü əlimnən alsa da – mənim,

    Qopub ləçək-ləçək solsa da – mənim,

    İllərlə yanımda olsa da mənim,

    Öyrənmir günahdan keçməyi mənnən…

     

  • 25Noy

    Ədəbiyyat üçün şərhlər bağlıdır
    Yaman yada saldı bu gecə səni…

    Qəlbimi çəkdiyim həsrət üşüdür

    Köksüm isitdikcə şəkillərini.

    Yoxluğun yandıran olmazdı bu cür,

    Yaman yada saldı bu gecə səni!

     

    Səni xəyalımda tutub gedirəm,

    Özgə kimim var ki, pənah gətirəm?

    Qorxuram, özümü elə itirəm;

    Boynuna sarmanam görüncə səni.

     

    İstəklər kor edib, ümid qırmışam,

    Şəkil var bozarır, daha yormuşam!

    Evin bir küncündə evcik qurmuşam,

    Tapantək çəkəcəm bu küncə səni.

     

    Yuxuda lal-dinməz keçdin yanımdan,

    Həyatda dözməzdim havalanmadan.

    İnan ki, canını dırnaqlarımnan

    Didərəm, yanımdan gedincə sənin.

     

    Məhəbbət seliymiş, nə cür biləydim?

    Apardı, daşlardan-daşlara dəydim

    Hərdən düşünürəm: “Bəlkə öləydim,

    Bu cür heyran olub sevincə səni?…”

     

     

     Ətrimi ətrindən, saçınmı bu cür?

    Yaman yada saldı bu gecəm səni.

    Baxma ki, sevgidən gözüm su içmir,

    Ölüncə yolunu güdəcəm sənin…

     

    Gözəl

    Quşlar boylanmaqda yuvalarından,

    Aləmə nəğməli payları gözəl.

    Əfəl gileylənər havalarından,

    Yurdumun günləri, ayları gözəl.

     

     

    Çölləri oyadar çağlayan seli,

    Nəğmələr oxudar çiçəyi, gülü.

    Şimşəyi, yağmuru, çiskini, yeli,

    Büllur çeşmələri, çayları gözəl.

     

    Qara daşından da bal çəkər arı,

    Xarlayıb qurd salar dağların qarı.

    Nəvələr sayanda ağsaqqalları-

    Titrək barmaqlarda sayları gözəl.

     

     

     

        Hansı səsli çatar telli sazına,

    Tarın, kamançanın xoş avazına?

    Göz qoy oğlanına, boylan qızına,

    Mübarək soyları, boyları gözəl!

     

     

    Heyranam millətim yaşadan dilə,

    Var olsun xalqımı oxşadan gülə!

    Yallısız olanı görmədim hələ,

    Elin nişanları, toyları gözəl.

     

    Arzusu çin olsun sevənlərinin,

    Ömrü gülşən olsun qızın, gəlinin.

    Ellərin boy atan körpələrinin

    Səsləri-küyləri, hayları gözəl.

     

    Yaşın çoxaldıqca fəsilbəfəsil,

    Tanı, düşməninlə, dostlarını bil.

    Payızı qayğıkeş, yazı şirindil,

    Vətənin qışları, yayları gözəl…

     

  • 20Noy
    Ədəbiyyat Tarixi yaradan şəxsiyyətlər üçün şərhlər bağlıdır

    ŞAH İSMAYIL XƏTAİ

    Cahanşümül və qüdrətli dövlət başçıları tariximizdə silinməz izlər qoyublar. Bunlardan biri də Şah İsmayıl Xətai olub.

    HƏYATI VƏ HAKİMİYYƏTİ

    Azərbaycan tarixində misilsiz xidmətləri olan hökmdar, şair və sərkərdə Şah İsmayıl Xətai 1487-ci il iyun ayının 23-də Ərdəbil şəhərində dünyaya gəlib. Onun anası Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin qızı, Sultan Yəqubun bacısı idi. Atası Şeyx Heydər, babası isə Şeyx Cüneyd idi. Dahi şəxsiyyətin həyatı uşaq vaxtlarında təhlükədə olub. Əgər onu 6 yaşında müridlər gizlətməsəydilər öldürüləcəkdi. Əvvəlcə Rəştə sonra Lahicana aparılıb, 7 yaşında Gilan hakimi Mirzə Əlinin sarayına gətirilib. Oradada Həsən xanın himayəsi altında Lələ Hüseyn tərəfindən tərbiyə olunur. 6 il burada qalan İsmayıl alimlərdən dini, dünyəvi və hərbi təlimlər alır.
    Xətainin gördüyü işlər Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb. Daha ətraflı »

  • 20Noy
    Ədəbiyyat AÇILINCA SOLAN GÜL üçün şərhlər bağlıdır

    Bu gül Tərtər rayonunun Dəmirçilər kəndində yaşayan, uzun illərdən bəri məclislərimizdə əhvalımıza şirinlik qatan tanınmış müğənni İnqilab Əsgərovun ömür bağında açılmışdı–Elməddin gülü…
    Elməddin doğulduğu kənd məktəbində orta, polis akademiyasında isə ali təhsil almışdı. Fəxri gənclərimiz sırasında olan Elməddin Tərtərdə ixtisası üzrə bir müddət işlədikdən sonra Füzuli rayonuna (Horadiz) göndərilmişdi. Orada çalışdığı iki ay olar-olmaz gözlənilməz maşın qəzası onun bütün arzularına və ömrünə əbədi nöqtə qoydu.
    Hələ gələcək həyatı haqqında düşünməyə macal tapmamış, bir könül həmdəmi seçib, əzizlərini sevindirməmiş həyatını qəfil gələn əcələ əziz dostuymuş kimi verdi.
    Artıq Elməddin haqqında söhbət düşən yerlərdə hər kəsin dilindən bircə söz eşidilir:
    “Təəssüf!!!”
    Mən də böyük Allahdan Elməddinin ruhuna rəhmət, doğmalarına səbr diləyir, “başınız sağ olsun!”–deyirəm. Daha ətraflı »

  • 08Noy
    Ədəbiyyat 2019-cu il “Nəsimi İli”dir üçün şərhlər bağlıdır

    ÜSYANKAR ŞAİR

    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi olan Nəsiminin poeziyası çox qiymətli mövqeyə malikdir. O, anadilli ədəbiyyatı zənginləşdirmiş və ədəbi məktəb yaratmışdır. Nəsimi Yaxın və Orta Şərqdə ədəbi məktəb yaradan ilk Azərbaycan şairidir.
    Çox ağır dövrdə yaşamış, sürgünlərə məruz qalmışdı. Ancaq öz əqidəsi uğrunda mübarizə aparmış heç zaman sarsılmamışdır. “Başımı top edib yenə meydana girmişəm” sözləri bir daha onun amalını təsdiq edir. Yaradıcılığında aparıcı janr–qəzəl olan ustad haqqında mötəbər fikirlər mövcuddur.
    Qəzəllərindəki musiqi ahəngdarlığı şeirə yeni bir gözəllik gətirir, mənəvi birlik himni kimi səslənir. Bu qüdrətli söz ustadı ilahi sevgi ilə yaşayan insanı kamil hesab edir. “Sığmazam” qəzəlində göstərir: insanın varlığı o qədər böyükdür ki, hər iki cahana sığmır. Bu şeir şairin Daha ətraflı »

  • 18Okt
    Ədəbiyyat 2019-cu il “Nəsimi İli”dir üçün şərhlər bağlıdır

    ÖZ ƏQİDƏSİ YOLUNDA SOYULAN ŞAİR

    Azərbaycan şeir mədəniyyətinin görkəmli nümayəndələrindən biri olan Seyid İmadəddin Nəsimi XIV əsrin axırlarında və XV əsrin əvvəllərində yaşayıb yaratmışdır. Nəsiminin yaradıcılığı Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır. Nəsimi Yaxın Şərq və xüsusən Azərbaycan ictimai fikri tarixində vaxtına görə tərəqqipərvər mahiyyətdə olan panteizm ideyalarına əsaslanaraq, öz əsərlərində islam dininin dar, məhdud qanun-qaydaları xaricinə çıxmağa can atmış, zülmə, ədalətsizliyə qarşı çıxmış, insanpərvərliyi, əxlaqi-mənəvi təmizliyi təbliğ etmişdir.
    Nəsiminin tarixi xidmətlərindən biri də onun doğma Azərbaycan dilində yazması, Azərbaycan ədəbi dilini, şeir dilini zənginləşdirməsidir. Nəsimi Həsənoğludan və Qazi Bürhanəddindən sonra Azərbaycan dilində yaradılmış şeirin böyük ustadlarındandır.
    Seyid İmadəddin Nəsimi təxminən 1369-cu ildə Şamaxıda anadan olmuşdur.
    İmadəddin Nəsimi zamanına görə mükəmməl təhsil görmüş, öz ana dilindən başqa fars, ərəb dillərini, məntiq, riyaziyyat, təbiət və astronomiya elmlərini öyrənmişdir. Şair kiçik yaşlarından şəhər zəhmətkeşləri, peşəkar və sənətkarlar mühitində dolaşmış, bu mühitin təsiri altında onun dünyagörüşü formalaşıb inkişaf etmişdir. Daha ətraflı »

  • 10Okt
    Ədəbiyyat İmadəddin Nəsimi–650 üçün şərhlər bağlıdır

    “ƏQİDƏ HEYKƏLİ” MÖVZUSUNDA TƏDBİR

    Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq “Yeni Tərtər” qəzeti redaksiyasında “Əqidə heykəli” mövzusunda tədbir keçirildi.
    Tədbiri giriş sözü ilə qəzetin baş redaktoru Tofiq Yusif açdı və mövzu ilə bağlı qısa məlumat verdi.
    “Yeni Tərtər” qəzetinin əməkdaşı Nübar Mehdizadə böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş “Əqidə heykəli” mövzusunda geniş məruzə etdi.
    Göstərdi ki, dahi şair 1369-cu ildə Azərbaycanın Şamaxı şəhərində anadan olub və doğulduğu yerdə təhsil alıb. Çətin bir dövrdə yaşayan şairimizin yaradıcılığı da çox ağır təzyiqlərlə üzləşib. Ərəb, fars dilləri ilə yanaşı ana dilində yazdığına görə Nəsimi bir çox şairləri üstələyib. Seyid İmadəddin Nəsimi yaradıcılığı baxımından ədəbiyyatımızda ən öndə gedən klassik şairlərdən biridir. Böyük şair Nizami Gəncəvi, Məhsəti Gəncəvi, Zülfüqar Şirvani, Xaqani Şirvani, Arif Ərdəbilinin əsərlərinə maraq göstərib. Nəsimi Şah İsmayıl Xətai, Füzuli və Vaqif yaradıcılığına böyük təsir edib. “Neylərəm”, “Etməgil”, “Yanaram” məhəbbət, “Nədir”, “Bəhrül-Əsrar”(“Sirlər dəryası”) ictimai mövzuda yazdığı qəzəlləri ecazkar gözəlliyə malikdir.
    Sonra məruzəçi şairin yaradıcılığından nümunələr gətirdi, həyatının təlatümlü məqamlarından və əqidəsinə görə edam olunduğundan söhbət açdı.
    Məruzə ətrafında “Yeni Tərtər” qəzetinin əməkdaşlarından Elfuzə Vəliyeva və Bəxtilə Əliyeva çıxış etdilər.
    Tədbiri qəzetin baş redaktoru Tofiq Yusif yekunlaşdırdı.

    “Yeni Tərtər”

  • 27Sen
    Ədəbiyyat “KİTABİ-DƏDƏ QORQUD” YURDUMUZUN TARİXİ SALNAMƏSİDİR üçün şərhlər bağlıdır

    “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı milli-mənəvi dəyərimizdir. Çünki Azərbaycan xalqının bütün xüsusiyyətləri burada açıq şəkildə göstərilib: yurd sevgisi, ana məhəbbəti, igidlik, böyüklərə hörmət və s. millətimizə xas olan xüsusiyyətlərdir. Bu dastan gənc nəsli vətənpərvərlik və mərdlik duyğularını gücləndirmək, onları xalqımızın igid oğullarının qəhrəmanlıq yolunu, xeyirxahlığını və adət-ənənələrini daha ətraflı öyrənməyə səsləyir. Dastanda təsvir olunan hadisələr Şərur, Dər-bənd, Gəncə, Bərdə, Göyçə və başqa Azərbaycan torpaqlarında baş verir.
    “Dədə Qorqud” qəhrəmanlıq dastanı olduğu üçün ona epos da deyilir. Dədə Qorqud yalnız söz sənətkarı deyil, oğuzların kamil bilicisidir. Dədə Qorqud hörmətinə qopuz müqəddəs sayılır. Savaş vaxtı kiminsə əlində qopuz olsa həmin şəxs bağışlanardı. Zəfər çalınanda Qorqud ata gəlib boy boylayar, soy soylayardı. Yetkinlik yaşına çatan gənclər bir igidlik göstərər və Dədə Qorqud onlara ad verərdi. Bu eposda hikmətli sözlər geniş şəkildə işlənib: Əski pambıq bez olmaz; Qız anadan görməyincə öyüd almaz, oğul atadan görməyincə süfrə çəkməz. Oğuz igidlərinin qəhrəmanlıqları mübaliğəli şəkildə (acığı tutanda bığlarından qan çıxan, bığı qanlı Əmən və s.), bənzətmələr (qadının dodaqları badama, yanaqları almaya bənzədilir) işlənib. Düşmən Oğuz elinə hücum edən zaman igidlər həmrəy şəkildə düşmənə qarşı mübarizə aparırdılar. Oğuz igidləri xalqımızın azadlığı və torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda vuruşublar. Daha ətraflı »