Şeyx Sədi Şirazi farsdilli ədəbiyyata çox ciddi yeniliklər gətirmiş, müəyyən baxımdan inqilab etmiş nəhəng sənətkardır.
Firdovsi, Xəyyam, Hafiz, Nizami, Fizuli kimi Şeyx Sədi Şirazi də dünya mədəniyyəti xəzinəsində özünəməxsus yer tutan cahanşümul və görkəmli şairlərdəndir. İran mədəniyyətinin dünya ədəbiyyatına vermiş olduğu bu qüdrətli söz ustasının ölməz əsərləri yüz illərdir əhəmiyyət və təsirini itirməyərək, oxuyucalarına faydalı nəsihətlər verir, bəşəri düşüncələr, nəcib duyğular aşılayır.
Sədinin sözlərinin əksəriyyəti sevinc gətirən və məftun edəndir. Odur ki, gözü götürməyənlər öz tənəli dillərini işə salıb deyirlər ki, nahaq yerə beyni yormaq və faydasız olaraq çıraq tüstüsünü udmaq ağıllı adamların işi deyil. Lakin arif adamlara aydındır ki, şəfaverici nəsihət inciləri zərif ibarə sapına düzülmüş və acı məsləhət dərmanları şirin zarafat balına qarışdırılmışdır ki, insanın yorğunluğa mail olan təbiəti bu sərvəti qəbul etməkdən məhrum qalmasın. Daha ətraflı »

• Bir şam digər bir şamı alovlandırmaqla işığından bir şey itirməz.
• Biz Allahdan gələnə razı olsaq, Allah da bizdən razı olar.
• Biz elə bir məxluqlarıq ki, bəzən mələklər insan olmadıqlarına görə üzülür, bəzən də şeytanlar insan olmadıqlarına görə şükür edirlər.
• Bizi doğru yol göstərən, bizi pis əməllərdən çəkindirən namaz beş vaxtda qılınır. Halbuki həqiqi aşiqlər daima namazdadırlar.
•Bu içində olduğun andakı ömürü bir fürsət bil və onunla məşğul ol. Nə keçmişə kədərlən, nə gələcəkdən qorx.
• Burnuna sarımsaq tıxamısan, gül iyi axtarırsan.
• Cahil birinin yanında kitab kimi səssiz ol. Daha ətraflı »

(Rəvayət)

Nəql edirlər ki, bir gəlin qaynanası ilə heç yola getmirmiş, təbii ki, qaynana da öz növbəsində gəlinə “borclu” qalmırmış. Beləcə günləri çox cansıxıcı və darıxdırıcı keçirmiş. Bütün bunlardan bezən gəlin, ata-sının əczaçı dostunun yanına gəlib ağlaya-ağlaya dərdini danışır və ondan zəhər istəyir ki, qaynanasının yeməyinə qatıb ondan canını qurtarsın. Dünya görmüş kişi ona dərman verir və deyir ki, a qızım, sən bu dərmanla onu öldürsən işin üstü açılar və səni də edam edərlər. Sən belə et, bundan onun yeməyinə az-az qat, dilini də şirin et ki, o öləndə səndən şübhələnməsinlər. Gəlin evə gəlib kişinin məsləhətinə əməl edir. Nə hikmətsə qaynana bütünlüklə dəyişir, bunlar elə mehribanlaşırlar ki, necə deyərlər, aralarından su da keçməz olur. Gəlin yenə ağsaqqal əczaçının yanına gəlir və ona deyir ki, mən böyük səhv etmişəm, bu vaxta qədər onun ölümünü istəmişəm. İndi mənə dərman ver, aparım onun bədənini zəhərdən təmizləyim. Kişi gülür və deyir ki, qızım, sənə verdiyim yeməyi dada gətirən ədviyyat idi, zəhər deyildi, zəhər sənin dilin idi ki, o da düzəldi, indi gedin mehriban yaşayın. Dünya güzəşt dünyasıdır, güzəştsiz dünya qaranlığa qərq olar.

Saleh ƏDİLOV

(HEKAYƏ)

Kəndimiz ən ucqar dağ kəndlərindəndir. Hər tərəfdən yaşıl yamaclı silsilə dağlarla əhatə olunan bu kənd düzəngah sahədə yerləşir. Kəndin qarşı tərəfindən dağların dibiynən bir neçə bulağın birləşməsindən yaranan kiçik çay axır. Yaz vaxtları bu çay coşur, kükrəyib daşır, hətta mal-qara da apara bilir.
Kəndimizdə yerli kənd sakinlərinin adlarıyla bağlı yer-yurd adları da olub və hələ də qalmaqdadır. “Səyadın yurdu”, “Qaman dərəsi”, “Seyid Əvizər bulağı” və s. Bu yerlərdə aparılan arxeoloji qazıntıların nəticələrinə görə buranın tarixi çox-çox qədimlərə söykənir. Kurqanlar və insanlar tərəfindən düzəldilmiş mağaralar bu dağlarda çoxdur. Əkin yerlərindən bir nəfərlik küp və ailə qəbirləri indi də çıxmaqdadır. Yaxın keçmişdə almanlar da burada yaşayıblar, işləyiblər və hətta dəmir yolu da çəkiblar. Bizim dağların sərvəti almanları da buralara qədər gətirmişdi. Ondoqqu-zuncu əsrin ortalarında qızıllarımızı, misimizi və digər yeraltı sərvətlərimizi çıxarıb aparırmışlar Almaniyaya. Daha ətraflı »

Talıb Məmmədli

ÖMRÜN FƏSİLLƏRİ
Yaz kimi gəldik cahana,
Tər çiçəklər ətri saçdıq.
Pərvazlana-pərvazlana
Şirin-şirin dillər açdıq,
Noğullandıq, noğullandıq.

Duyum verdi ömrün yayı,
Duyduq əsil-soyumuzu.
İgidlərin olduq tayı,
Vətən sevdi boyumuzu,
Oğullandıq, oğullandıq.

Qayğılardan halı olduq,
Payıza yetdi yaşımız.
Övladlarla bara dolduq,
Bardan əyildi başımız,
Ağıllandıq, ağıllandıq. Daha ətraflı »

BİLMƏDİM

Həyat çəkdi oda, közə,
Girdim, yan dura bilmədim.
Bəxtim qondu əlyetməzə,
Neynim, endirə bilmədim.

Qına, eşqim, qına məni,
Qına dönə-dönə məni.
Çıraq oldun, bir şöləni
Çıxıb, yandıra bilmədim.

Dönüb istəyə, mehirə,
Çıxdın ürəkdən zahirə,
Düşdün tilsimə, sehirə,
Qırıb, sındıra bilmədim. Daha ətraflı »

Can Vətəndən oldu baha,
Dözüm dedik bu günaha.
İntizardan doyub daha
Ruhum dağlara çəkilib.

Kef düşkünü diksin, üşən
Bağrımdı köz üstə bişən.
Təntənədən perik düşən.
Ahım dağlara çəkilib.

Talemi bu, qəzamı bu,
Bizə Haqdan cəzamı bu,
Qiyamətdən “vizamı” bu,
Nuhum dağlara çəkilib? Daha ətraflı »

Günəş qalxdı asimana,                                                        
Ordan boylandı Orxana.
Orxan yatağından qalxdı,
Pəncərədən çölə baxdı.
Aləm nura boyanmışdı,
Nənə təzdən oyanmışdı.
İndi küpdən dən səpirdi,
Toyuq-cücə dənlənirdi.
Orxan geydi köynəyini,
Daradı ipək telini.
Çıxdı çölə əldə sini,
Salamladı nənəsini.
Gülə-gülə şən səsiylə,
Təbəssümlü çöhrəsiylə
Çevrildi nənəyə sarı:
–Dürmək elə, ver mən yeyim, Daha ətraflı »

DİL XALQIN ADIDIR, XALQIN ÖZÜDÜR

Dil hər bir millətin maddi və mənəvi irsini qoruyan və inkişaf etdirən ən güclü vasitədir. Ana dili! Nə qədər möhtəşəm, nə qədər müqəddəs, əzəmətli bir qüvvə!
Ana dili! Bir dil ki, mehriban bir vücud öz şəfqət və məhəbbətini o dildə bəyan edir.
Füzuli zirvəli, Vaqif vüqarlı,
Mənim Qorqud dilim, Ələsgər dilim.
Ömrümün naxışı, bəxtimin xalı,
Dadda, şirinlikdə bal, şəkər dilim!

Bu dildə şeir də, mahnı da gözəldir. Bu dil zərifdir, incədir, ecazkardır. Nəsimi dözümlü, Füzuli kədərli, Səməd şöhrətli, Bəxtiyar ünvanlı ecazkar dilim. Daha ətraflı »

EVDƏ

AŞIQ  ŞƏMŞİR

Cavanlar oynaşır yalda-yamacda,
Mən də pəncərədən baxıram evdə.
Qıçım tutmur qocalığın əlindən,
Yandırıb qəlbimi, yaxıram evdə.
***
Tərlan könül şikar almış sar kimi,
Soluxuram şaxta vurmuş bar kimi.
Xəstə üçün gətirilmiş qar kimi,
Əriyib ocağa axıram evdə.
***
Yoxuş olub indi mənə dolayım,
Hanı başımdakı məclis, olayım?
Elə bil sürtülüb gedib qalayım,
Köhnə qazan kimi paxıram evdə. Daha ətraflı »